Inspiratie met olieverf
Veelgestelde vragen olieverf
De technische eigenschappen van olieverf
Bij het opbouwen van een schilderij in meerdere lagen dient men de regel “vet boven mager” (lees ook: flexibel boven minder flexibel) te volgen. De toepassing van deze regel is van belang voor de hechting van de verflagen aan elkaar. De onderliggende laag moet altijd voldoende absorberend zijn om de volgende verflaag te laten hechten.
Alla prima betekent dat het schilderij ‘nat-in-nat’ is geschilderd. Bij deze techniek worden de kleuren niet alleen op het palet gemengd, maar ook op het schilderij zelf. Het schilderen zal dus snel moeten gebeuren; geen enkele kleur mag indrogen voordat het schilderij is voltooid. Met deze techniek kan de verf telkens verdund worden met dezelfde verdunner, of kan de verf puur gebruikt worden. Als er verdunningsmiddel wordt gebruikt, zal een goed schildermedium het meest duurzame resultaat bereiken.
Of een schilderij nu nat-in-nat of in lagen wordt geschilderd, als eindlaag kan een glazuur worden aangebracht. Een glazuur is een transparante verflaag waarvan het effect te vergelijken is met dat van een gekleurde glasplaat die op een bepaalde afbeelding wordt geplaatst: de afbeelding verandert niet, de kleuren wel.
Impasto is een schildertechniek waarbij verf in zeer dikke lagen op het kunstwerk wordt aangebracht. Door gebruik te maken van de impastotechniek kan een verflaag met veel reliëf ontstaan. Het kan worden gedaan met een schildersmes of een penseel.
Gebruik van olieverf op verschillende ondergronden
Omdat noch olieverf, noch acrylverf (ook Gesso) goed op metaal hechten, dient het paneel eerst behandeld te worden met een hechtprimer of washprimer voor metaal. Dit is een industrieel product dat je in een bouwmarkt kunt kopen. Na droging de primer licht schuren. Als het metaal dan door de laag heen te zien is, breng dan een tweede laag aan en schuur deze na het drogen ook lichtjes op. Voor een optimale hechting van de uiteindelijke verf dient er een laag Gesso op te worden aangebracht. Het preparaat is nu geschikt voor zowel acryl- als olieverfhechting.
In principe is iedere ondergrond geschikt, mits correct voorbereid. De meest voorkomende ondergronden zijn katoen, linnen, kunstvezels, (houten) panelen, karton en papier. De door Talens geleverde ondergronden zijn reeds voorbereid. Er is keuze uit katoen of linnen opgespannen canvas, katoen, linnen, katoen/rayon en polyester op rollen en canvasplanken. Opgespannen canvas planken zijn verkrijgbaar in vele maten, katoen, linnen en gemengde vezels op rollen in diverse kwaliteiten.
Een poreuze voorbereiding is een voorwaarde voor een goede hechting. De olie dringt door in de poriën en vormt na droging ‘ankers’ in het oppervlak, waaraan de verffilm hecht. Link Optimale voorbereiding.
Specifieke eigenschappen van olieverf
Lijnzaadolie heeft als bindmiddel door de eeuwen heen bewezen de beste combinatie van eigenschappen te hebben. Omdat lijnolie, vooral bij witte verf, na verloop van tijd een zekere mate van vergeling vertoont, wordt lijnolie soms ook vervangen door saffloerolie. Deze olie vergeelt minder, maar heeft ook nadelen: hij droogt langzamer. Saffloerolie is daarom niet geschikt voor pasteus gebruik en in ondervacht. Wit op basis van saffloerolie wordt het meest gebruikt in toplagen.
Dit komt wel voor en wordt 'bindmiddelscheiding' genoemd. Dit gebeurt vooral als er lucht in de buis zit. Indien gewenst kan de olie weer in de verf gemengd worden, of bijvoorbeeld met een tissue weggezogen worden.
Op tubes, etiketten en kleurkaarten wordt de lichtechtheid van Royal Talens producten aangegeven met de volgende symbolen: +++ = minimaal 100 jaar lichtecht onder museumomstandigheden ++ = minimaal 25 - 100 jaar lichtecht onder museumomstandigheden + = minimaal 10 - 25 jaar lichtecht onder museumomstandigheden º = minimaal 0 - 10 jaar lichtecht onder museumomstandigheden Deze lichtechtheden zijn getest onder museumomstandigheden.
Droogtijden van olieverf
Afhankelijk van de laagdikte en het type pigment is de verffilm in ongeveer één tot zes weken handdroog. Het volledig drogen van de film duurt ongeveer zes maanden tot een jaar, en zelfs meerdere jaren voor zeer dikke lagen.
Olieverf droogt onder invloed van zuurstof, warmte en licht. Om het drogen te bevorderen moet er daarom voldoende ventilatie en licht zijn en moet de ruimte op kamertemperatuur zijn. Bovendien kan de droging worden versneld door een siccatief of sneldrogend medium aan de verf toe te voegen.
Bij bepaalde kleuren, met name kobalt-, meekrap- en aardekleuren, kan het zogenaamde ""rimpelen"" van de verf optreden in dikke lagen. De oorzaak ligt in het type pigment en de daaruit voortvloeiende samenstelling van de verf. Dit kreuken kunt u voorkomen door de verf te mengen met Schilderpasta (096), ook wel "schildersboter" genoemd. Een mengverhouding van 1:1 is voldoende. De kleur en consistentie van de verf blijven hetzelfde, maar zuurstof heeft nu gemakkelijker toegang tot de verf binnenin.
Olieverfmediums en verdunners
Of een medium moet worden gebruikt, hangt af van de gevolgde techniek. (Lees hierover meer in onze blog "Gebruik van mediums met olie- en acrylverf")
Olieverf kan verdund worden met terpentine of terpentijn.
Cobra watervermengbare olieverf is pure olieverf en kan verdund worden met oplosmiddelen zoals terpentine en terpentijn. Het mengen met traditionele olieverf levert geen problemen op. Let op: de verf is dan niet meer watervermengbaar.
Dit wordt niet aanbevolen. Door het ontbreken van droge grondstoffen droogt Amsterdam Acrylic Binder tot een zeer gesloten film waarin de olie zich moeilijk hecht.
Na ongeveer 2 - 3 maanden kan een voorlopige eindvernis worden aangebracht. Link naar tekst over "Retoucheervernis gebruiken"
Onderhoud en probleemoplossing
Hoe lang moet een schilderij drogen voordat er een eindvernis op kan worden aangebracht?
Olieverf hecht niet goed op een gesloten laag acrylverf. Je kunt dus niet eerst een acrylschilderij schilderen en er dan overheen schilderen met olie. Er zijn echter enkele methoden die gevolgd kunnen worden om een optimaal resultaat te verkrijgen: -Verdun de acrylverf met water en maak een dunne onderschildering op een universeel voorbereide ondergrond. Er is nu minder acrylhars per geverfd oppervlak. Nadat het water is verdampt, is de verffilm poreus genoeg om de olieverf aan de laag acrylverf te laten hechten. -Gebruik voor de onderschildering Gesso in plaats van witte acrylverf bij het mengen van de kleuren. Elke kleur moet met voldoende Gesso worden gemengd om de hechting van de olieverf mogelijk te maken.
Dit is niet te vermijden en wordt veroorzaakt door een combinatie van de gebruikte kleur, het type en de hoeveelheid toegevoegde verdunner en de opname van de ondergrond. Tijdens het schilderen kunnen er “verzonken” plekken ontstaan: de verf wordt dof, de intensiteit van de kleur neemt af. Glansverschillen kunnen worden aangepast met retoucheervernis. Link naar retoucheerlak.
Als de dop helemaal vastzit, kan het buisje onder heet water worden gehouden. Door de hitte wordt de verf flexibeler. Dit werkt zowel voor acrylverf als voor olieverf, aquarel, gouache, enz.
- Het kiezen van een selectie resulteert in een volledige paginavernieuwing.